Στο θεραπευτικό πλαίσιο της Δημόσιας Μονάδας Απεξάρτησης 18 Άνω η σχέση Τέχνης και Θεραπείας είναι διαλεκτική. Σ’ αυτόν τον μεταβατικό χώρο κουλτούρας και δημιουργικότητας, ένα χώρο που αντιπροσωπεύει το Συμβολικό και το Συλλογικό, συντελείται μέσα στις ομάδες τέχνης, η αλληλοδιείσδυση και η αλληλομετατροπή των αντιθέτων. Η Τέχνη γίνεται Θεραπεία και η Θεραπεία γίνεται Τέχνη.

Στόχος της θεραπευτικής διαδικασίας είναι η δημιουργία των όρων πλήρωσης όλων των ελλειμμάτων. Το θεραπευτικό πλαίσιο, με τη δική του συμβολική ικανότητα, διαμορφώνει τους όρους για την ανάπτυξη της διαδικασίας της συμβολοποίησης που τον κάνει ικανό να προσδίδει ο ίδιος νόημα στα πράγματα και να νοηματοδοτεί σε καινούριες βάσεις και με καινούριο τρόπο τη ζωή του μέσα στον κόσμο. Η συμβολοποίηση έχει το χαρακτήρα μιας κοινωνικής πράξης, με τη δικής της υπόγεια ζωή μέσα στις διεργασίες της σκέψης και των συναισθημάτων του ατόμου.

Απ’ αυτήν την άποψη ισοδυναμεί με μια διαδικασία κοινωνικοποίησης, μέσα από την οποία ο τοξικομανής επανακατακτά την καθαρά ανθρώπινη, δηλαδή την κοινωνική υπόσταση του. Γίνεται ικανός να αντιμετωπίσει τις κοινωνικές αντιφάσεις. Αυτές τις αντιφάσεις καλείται να επεξεργαστεί ο ίδιος με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας και της τέχνης. Σε όλη τη διάρκεια της θεραπευτικής διαδικασίας το συμβολικό γίνεται ο διαμεσολαβητής ανάμεσα στο υποκείμενο και τις πράξεις του, μέσα στο θεραπευτικό πλαίσιο αλλά και ευρύτερα στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Καθώς αποκτά πρόσβαση στο συμβολικό αρχίζει παράλληλα να αποκτά πρόσβαση και στο πεδίο των επιθυμιών του, ανακαλύπτοντας ταυτόχρονα τόσο τις δυνατότητες της πραγμάτωσης τους όσο και νέες, άγνωστες μέχρι τώρα πηγές ευχαρίστησης.

Αυτή η διαδικασία, πραγμάτωσης νέων δυνατοτήτων δημιουργίας αλλά και επικοινωνίας με τους άλλους, προϋποθέτει την ένταξη και λειτουργία του στην ομάδα. Ως μέλος της ομάδας-ψυχοθεραπευτικού και ψυχοεκπαιδευτικού χαρακτήρα –γίνεται ικανός ο τοξικομανής να δώσει το δικό του προσωπικό νόημα σε όλες τις συμβολικές και κοινωνικές έννοιες. Γίνεται ικανός να προσεγγίσει και να κατανοήσει με καινούριο τρόπο τον κόσμο και τον εαυτό του μέσα σ αυτόν, να δημιουργήσει σχέσεις επικοινωνίας στη ζωή του. Με τη διαμεσολάβηση της τέχνης έρχεται  σε επαφή με τον πολιτισμό του ανθρώπου και την ιστορία του. Μοναχικός και ερμητικά κλειστός στον εαυτό του μέχρι τώρα βρίσκει στην τέχνη το κλειδί για να ξεκλειδώσει τον ψυχικό του κόσμο. Με το σχέδιο, τη μουσική,  το μύθο,  το θέατρο, τον κινηματογράφο, την κούκλα, τον πηλό, το κόσμημα, τη φωτογραφία, το χορό, το κολλάζ, στις αντίστοιχες ομάδες εκφράζεται, δημιουργεί, ηρεμεί και χαίρεται. Ανακαλύπτοντας τις κρυμμένες και άγνωστες μέχρι τώρα ικανότητες του αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι έχει και ο ίδιος αξία, δεν είναι «ένα τίποτα» όπως πίστευε- και πίστευαν και οι άλλοι γι αυτόν- μέχρι τώρα. Για όλα όσα δημιουργεί μέσα στην ομάδα παίρνει την αναγνώριση που χρειάζεται από τα μέλη της και από το θεραπευτικό πλαίσιο. Σ αυτή την πορεία διαμορφώνονται οι όροι για να ενισχύεται προοδευτικά η αυτοεκτίμηση του και να ξεπερνιέται η ανασφάλεια του. Δημιουργεί έργο και ταυτόχρονα συζητά με τους άλλους. Η συζήτηση μέσα στην ομάδα για το έργο καθενός- μια συζήτηση στην οποία ενθαρρύνονται να πάρουν μέρος όλα τα μέλη- είναι βασική συνιστώσα της δουλειάς όλων των ομάδων τέχνης. Σ αυτή τη διαδικασία κάθε θεραπευόμενος δίνει το προσωπικό του νόημα. Όλα όσα που γίνονται σημαίνουν κάτι πρωτόγνωρο και μοναδικό γι αυτόν. Απ όλα αυτά αντλεί ικανοποίηση, αφήνοντας πίσω του την εποχή της ανίας, που κυριαρχούσε στη ζωή του όταν βρισκόταν στον κόσμο των ουσιών.

Μέσα στην ομάδα και μέσα στο θεραπευτικό πλαίσιο γίνεται η επεξεργασία των νέων αξιών στις οποίες θεμελιώνεται και αποκτά νόημα η καινούρια, χωρίς ουσίες, ζωή του. Στην ομάδα σφυρηλατούνται δεσμοί συλλογικότητας και αλληλεγγύης. Εδώ επιχειρείται και η αισθητική αγωγή του, σε σύγκρουση με τα κυρίαρχα αισθητικά πρότυπα του κιτς και όλων των υποπροϊόντων και εμπορευματοποίησης της κουλτούρας. Εδώ ο τοξικομανής αποκτά μια νέα σχέση με το χώρο και το χρόνο. Μαθαίνοντας να λειτουργεί στο «εδώ και τώρα» του πλαισίου γίνεται ικανός να συλλάβει και ότι υπερβαίνει την καθημερινότητα του, ότι διανοίγει τους ορίζοντες της ζωής ότι συνιστά την ουτοπική διάσταση του μέλλοντος.

Έχοντας κάνει αυτές τις ριζικές αλλαγές στον εαυτό του και στον τρόπο της ζωής του ολοκληρώνει την θεραπευτική διαδικασία, αποχαιρετώντας το θεραπευτικό πρόγραμμα. Ως απεξαρτημένος πια, ενεργό μέλος της κοινωνίας είναι έτοιμος να δώσει τη μάχη του μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι- απ’ όποια θέση επιλέξει ο ίδιος –για να υπερνικήσει τα εμπόδια που θα βρει στο δρόμο του, να επανενταχθεί ισότιμα στην κοινωνία,  να διεκδικήσει τα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα του, να αντιπαρατεθεί στην πράξη με τους γενεσιουργούς παράγοντες της εξάρτησης του, με τον ατομοκεντρισμό, τον καταναλωτισμό, την κενότητα, τον αμοραλισμό, τον κυνισμό, την καθολική απαξίωση του ανθρώπου και την εμπορευματοποίηση των αξιών. Βγαίνοντας από το χώρο των αποκλεισμένων και το κοινωνικό περιθώριο είναι ικανός πια να οργανώσει τη ζωή του με άξονα την αντίσταση του σε κάθε μορφή κοινωνικού ελέγχου από τις δυνάμεις της βιοεξουσίας.

Η σχέση του με την Τέχνη σ’ όλη τη διάρκεια της θεραπευτικής διαδικασίας, μέσα από τη συμμετοχή του στις ομάδες έχει ανοίξει πια καινούριους ορίζοντες στη ζωή του. Έχει ανοίξει ένα παράθυρο στον κόσμο για να βλέπει το φως και τα χρώματα, για να έχει το δικό του μερίδιο στις χαρές και τις λύπες της ζωής, για να λειτουργεί μέσα από τη συλλογικότητα, να επικοινωνεί με τους άλλους και να δημιουργεί μαζί τους, για να γεμίζει τον ελεύθερο χρόνο του με το διάβασμα, το γράψιμο, το θέατρο, τον κινηματογράφο, τη μουσική, την ποίηση…

Οι ομάδες τέχνης αποτελούν ένα σπουδαίο κεφάλαιο στην ιστορία της απεξάρτησης και του 18 Άνω.