Το Πρόγραμμα Φυλακών, λειτουργεί συστηματικά από το 1993 και υπάγεται στο Συμβουλευτικό Σταθμό, της Μονάδας Απεξάρτησης «18ΑΝΩ» του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής (Ασκληπιού 19, Αθήνα).

Η βάση λειτουργίας του «18ΑΝΩ», είναι ο ανθρωποκεντρισμός, η ισοτιμία και η συλλογικότητα. Η διαδικασία απεξάρτησης, στηρίζεται στην ψυχοκοινωνική προσέγγιση, αποφεύγοντας τους στενά ιατροκεντρικούς περιορισμούς και τη χορήγηση υποκατάστατων ουσιών. Στόχος, είναι η σωματική και ψυχολογική απεξάρτηση του ατόμου και εντέλει η πλήρης κοινωνική του επανένταξη.

Μοχλός της θεραπευτικής διαδικασίας, αποτελεί η θεραπευτικη σχέση, η οποία βασίζεται στην ικανότητα της ενσυναίσθησης του θεραπευτή. Στο επίκεντρο βρίσκεται η διερεύνηση της ψυχικής πραγματικότητας του ατόμου και η συνειδητοποίηση των παραγόντων της εξάρτησης του. Η αναγνώριση και η αποδοχή των αιτιών  του εθισμού του στις ναρκωτικές ουσίες, αποτελεί το έναυσμα της αλλαγής των ψυχικών λειτουργιών του. Στα πλαίσια της θεραπείας του, το άτομο ανασυγκροτείται ως προσωπικότητα και επιδιώκει την αλλαγή τρόπου ζωής, με αξίες, στόχους, χωρίς να επιζητά εύκολες οδούς διαφυγής από την πραγματικότητα του.

Το Πρόγραμμα Φυλακών του «18 ΑΝΩ», δραστηριοποιείται στο Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού Ι, στο Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού ΙΙ και στο Ψυχιατρείο Κρατουμένων Κορυδαλλού.

Οι Ομάδες Ευαισθητοποίησης, πραγματοποιούνται μια φορά την εβδομάδα, στα πλαίσια ενημέρωσης – κινητοποίησης των εξαρτημένων-κρατουμένων σχετικά με το Θεραπευτικό Πρόγραμμα «18ΑΝΩ». Έχουν σκοπό, τόσο την ψυχολογική στήριξη των εξαρτημένων-κρατουμένων σε σχέση με τη ψυχοπιεστική συνθήκη που δημιουργεί η καθημερινότητα στα καταστήματα κράτησης, όσο και την ανάπτυξη και ενδυνάμωση του κινήτρου τους για απεξάρτηση.

Μετά την αποφυλάκιση τους, εφόσον το επιθυμούν, μπορούν να απευθυνθούν στο «18ΑΝΩ», για να παρακολουθήσουν όλες τις Θεραπευτικές του Φάσεις (Συμβουλευτικό Σταθμό, Ψυχολογική Απεξάρτηση-Κλειστή Δομή, Κοινωνική Επανένταξη), αφού οι ομάδες κινητοποίησης, μέσα στα σωφρονιστικά καταστήματα δεν αποτελούν μια ολοκληρωμένη θεραπευτική παρέμβαση απεξάρτησης. Σύμφωνα, με τη θεωρητική και κλινική προσέγγιση του «18ΑΝΩ», η απεξάρτηση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα στο καταναγκαστικό πλαίσιο που ορίζει ο εγκλεισμός. Το καθεστώς της ελευθερίας, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να καταφέρει το άτομο απρόσκοπτα να ασχοληθεί με την απεξάρτηση του.

Σε γενικές γραμμές, θα λέγαμε, ότι οι Ομάδες Ευαισθητοποίησης όπως και οι ατομικές συνεδρίες που πραγματοποιούνται, έχουν ένα ρόλο «street work» μέσα στα Σωφρονιστικά Καταστήματα και αποτελούν το συνδετικό κρίκο μετάβασης από τη ζωή της φυλακής στη θεραπεία.

Στόχοι:

• Να κατανοήσουν, τους λόγους για τους οποίους κατέληξαν στην φυλακή.
• Να αντιληφθούν, τις συνέπειες που έχει προκαλέσει η χρήση τοξικών ουσιών σε επίπεδο σωματικό, ψυχικό, κοινωνικό, οικογενειακό, κτλ.
• Να συνειδητοποιήσουν, το δικό τους μερίδιο ευθύνης.
• Να νοιώσουν, συναισθηματική ασφάλεια ώστε να εκφράσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν «μέσα» και «έξω» από τη φυλακή.
• Να αισθανθούν, ότι ανήκουν σε μια ομάδα με παρόμοιες ανάγκες.
• Να αναπτυχθεί, θεραπευτικό κίνητρο για Απεξάρτηση.

Προϋποθέσεις ένταξης:

• Να δηλώνουν, χρήστες ψυχοτρόπων ουσιών.
• Να αιτηθούν, εγγράφως, στην Κοινωνική Υπηρεσία του Καταστήματος Κράτησης την επιθυμία τους για ένταξη.
• Να γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα.
• Να μην πάσχουν από ψυχική ή σωματική νόσο η οποία καθιστά αδύνατη τη συμμετοχή τους στις ομάδες.

Ένταξη νέων μελών:

• Εντάσσονται νέα μέλη ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ανάλογα με την αριθμητική αναλογία των ομάδων (έως 15 άτομα / ομάδα).
• Η συμμετοχή στις ομάδες ευαισθητοποίησης εξασφαλίζει την άμεση ένταξη τους στο Πρόγραμμα Αποφυλακιζομένων του «18ΑΝΩ».

Βασικές αρχές λειτουργίας:

• Απαγορεύεται η άσκηση οποιασδήποτε μορφής βίας, η οποία μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη σωματική ή ψυχική υγεία του ιδίου ή άλλων μελών.
• Να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία ευαισθητοποίησης.
• Να διακατέχονται από εχεμύθεια σε σχέση με τα θέματα που πραγματεύεται η ομάδα.
• Να πληρούν τους βασικούς κανόνες ευπρέπειας μέσα στην ομάδα.

Διάρκεια λειτουργίας:

• Οι ομάδες ευαισθητοποίησης είναι ανοιχτές.
• Δεν υπάρχει συγκεκριμένη στιγμή έναρξης και λήξης, συνήθως, η διάρκεια, είναι έως 48 συνεδρίες, δηλ. 12 μήνες.